نام نکا را به صورت «نیکاح» و «نیکا» هم آورده‌اند که به معنای شهر و آبادی کوهستانی یا سرزمینی که در آن خیزران یا نوعی نی می‌روید یا آبادی جایگاه «الهه ناهید» است. در داده‌های منابع تاریخی و جغرافیایی تا دوره قاجار اطلاع دقیقی درباره نکا وجود ندارد، اما در منابع جغرافیا نویسان قرون اولیه اسلامی از شهری به نام «مهربان» یا «میردان» در نزدیکی نکا امروزی یاد شده‌است

منطقه‌ای که امروزه نکا نامیده می‌شود  جنب پلی بر روی رودخانه نکا، به وجود آمده‌است. نکا در منطقه‌ای کاملا دشتی قرار دارد و آب و هوای آن معتدل و مرطوب است. مجسمه و ظروف چوبی، حصیربافی، سفال و دست بافت‌ها از مهم‌ترین صنایع دستی نکا به شمار می‌آیند.